پایگاه اطلاع رسانی خاروانا:

قسمت بیست وچهار.

کلو :

کلو در منتهاالیه جنوبی رشته کوه کامتال در یک منطقه ای با پوشش گیاهی کم نظیر قرا گرفته است. از نظر اتیمولوژی کلو : واژه ترکی است و از دو قسمت کل + اوو = کلوو تشکیل یافته و به معنی آهوی بزرگ است. در این منطقه بز کوهی و آهو و قوچ کوهی به وفور وجود دارد. مردم کلو اکثراً تیزهوش ، مهربان و قانع هستند. متأسفانه در سالهای اخیر اهالی کلاً به شهرستان مرند و جلفا کوچ کرده اند.

حجة الاسلام و السلمین حاج میرزا نجف آقازاده رئیس دادگاه های انقلاب استان آذربایجان شرقی از روحانیون انقلابی و فرهنگی آذربایجان که مدیر مسئول روزنامه ترکی و فارسی فجر آذربایجان می باشد ، از روستای کلو برخاسته است. پدر وی از آستاراخان و مادرشان اهل کلو بوده است همچنین حجة الاسلام حاجی میرزا حسن کلووی و دکتر داود حسین پور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مرند از روستای کلو هستند.

زادگاه مرحوم عاشق (ولی) از عاشق های باذوق منطقه نیز روستای کلو بود. وی چند داستان عاشقی نیز سروده بود که متأسفانه به علت مرگ نابهنگام اشعار و داستانهای وی جمع آوری نگردیده است. او صدای زیبایی داشته و در نواختن ساز و آهنگهای عاشقی مهارت کافی داشته است. سابقاً در روستای کلو پارچه ای به نام (بئز) بافته می شده است که به (کلو بئزی) مشهور بوده است .

کومار-

جزو دهستان دیزمار مرکزی است که به دو روستای آشاغی کومار با 218 خانوار و یوخاری کومار با 100 خانوار در بالای روستای ایری قرار دارد. آیت اله سید امیرتقی کوماری ، سیدمحمدبن احمد موسوی کوماری و از معاصرین سیدحسین موسوی تبریزی از روحانیون و اعاظم کومار می باشند.

کوه کمر-

در اتفاعات ایری و منتهی علیه باختر دیزمار و در شرق زنور واقع شده است. منطقه ییلاقی و کوهستانی است. اکثریت غریب به اتفاق اهالی از اجله سادات هستند. اکثر سادات منطقه ، بویژه خاروانا ، دوزال مهاجرین کوه کمر هستند. در فصل پاییز اکثر سادات جهت جمع آوری سهم السادات به روستاهای چایپارا (دوزال،کوردشت،قولان،موسن،اوشتوبون) سفر می کنند. در حال حاضر (در زمانهای قدیم )نیز در طول راه آسفالته نوار مرزی سادات کوه کمری با اسبهای خود روستا به روستا و آبادی به آبادی می گردند و سهم السادات خود را دریافت می کنند. روستای کوه کمر روستای عالم خیزی است. کوه کمر زادگاه بزرگترین مرجع تقلید شیعه مرحوم حضرت ایة اله الاعظما حجت کوه کمری مؤسس مدرسه حجتیه قم می باشد. خیلی از مجتهدین و اعاظم فقه و فقاهت از این روستا برخواسته است. آیه اله سیدمحسن کوه کمری ، آیه اله میر یعقوب کوه کمری ، آیه اله الاعظما سید حسین کوه کمری ، آیه اله سید علی کوه کمری ،آیت الله سید محمد کوه کمری از اعاظم فقه و فقاهت هستند که موطنشان روستای کوه کمر است.